p~q Ehly phwV
fw:goibMdr isMG smrwE
bzurgW qoN mYnUM do AwdqW ivrwsq ivc imlIAW hn- iek GVI muVI
cwh pIxI qy dUjI dupihr nUM sOxw[ ies dUjI ivrwsq sdkw sMn 1992 ivc PrvrI dI
iek dupihr nUM mYN su~qw ipAw sW ik Pon dI GMtI v~jI[Pon cuikAw qW Awvwz AweI,
“sr, Gry EN?” lVkI dI Awvwz sI pr aunINdry ivc pqw nw ligAw kOx sI[ pu~iCAw qW
bolI,“sr mYN sonUM, lgdw sON rhy ho? mYN Tihr ky Pon krdI AW?” sonUM (bdilAw
nW) myrI ividAwrQx sI[ mYN soicAw auh ieQy ikvyN? kuJ h&qy pihlW hI qW aus
dI SwdI hoeI sI[ clo pyky AweI hovygI, ieh l~Kx lw ky mYN poly ijhy ikhw,
“nhIN[ jwgdw AW, bol[“ “sr mYN quhwnUM imlxw sI[“ aus ny sMkoc nwl jor lw ky
ikhw[ ”TIk hY, svyry ds vjy ivBwg ivc Aw jwvIN[“mYN AwpxI vloN aus nUM nyVy dw smW
dy ky ikhw[ “nhIN sr mYN huxy imlxw cwhuMnI AW[“aus dy bolW ivc audwsI ijhI sI[
mYN hmdrdI nwl ikhw, “ieh g~l hY qW iPr huxy Aw jw[ Gr dw rsqw smJwvW?” “nhIN
sr mYnUM pqw AY[mYN huxy AwanI AW[“ ieMnw kih ky aus ny Pon r~K idqw[mYN cwh
pIx leI au~T ky rsoeI vl clw igAw[
susqI dy aus Awlm ivc sonUM bwry XwdW dI pUrI lVI myry idmwg
ivc GuMm geI[ pMj swl pihlWN auh myrI AYm ey Bwg pihlw dI ividAwrQx sI[ ie~kIAW
swlW dI m~DrI ijhI, pqlI, sUMdr qy hoxhwr[^wmoS ijhy klws ivc Aw jWdI[ A~KIN
pweI nw rVkdI[ hr roz ifpwrtmYNt jWdy nUM hyTW gyt dIAW slIbW qy shylIAW nwl
bYTI imldI[ Awdr qy Apx~q BrI muskrwht nwl auT ky ivS krdI[ swl Br auh
ividAwrQIAW dI BIV ivc rulI rhI[ iPr iek idn aus dI iv~lKxqw aujwgr hoeI qy aus
dw k~d au~cw lgx lgw[
mwrc 1987 dy iek idn sonUM dI klws ny sInIArz nuM Alivdw
pwrtI idqI[ sonUM qy aus dI shylI Amrjoq styj sMBwl rhIAW sn[ sonUM mwihr Swier
vWg aurdU dy SyArW dI JVI lgw rhI sI[ auh dovyN kuVIAW hr ividAwrQI nMU iek
AlHwauxI ijhI suxw ky vwrI 2 styj qy s~ddIAW qy kuJ sunwaux nUM kihMdIAW[ auhnW
dw gIq s~dy jw rhy ividAwrQI dy guxW AoguxW muqwibk ieMnW Fu~kvW huMdw sI ik
AMdroN Awp muhwrI vwh vwh inkldI[ suxw ky muVdy ividAwrQI nUM auh iek qohPw
idMdIAW jo aus dI i&qrq dy iblkul AnukUl huMdw[ AiDAwpkW dI vwrI Awaux qy
auhnW mYnUM vI iek in~kw SrwrqI gIq gw ky s~idAW ijs ivc myry audwsIn suBwA qy
inhorw kisAw hoieAw sI[ mY vI aus dw jvwb iek Zzl gw ky idqw sI ijs dw mqlw sI.
“hmwry bwAd AMDyrw rhygw mhi&l myN,bhuq icrwZ jlwEgy rOSnI ky iley!“ muVn
ligAW auhnW mYNnUM moFy ivc pwaux vwlw bYg idqw jo myrI Awn-kYNps prsnYltI dw
ih~sw hUMdw sI[ mYnUM aus dy rcnwqimk guxW ny kIl ilAW sI[
bwhr Aw ky mYN aus dI klw nUM slwwihAw[aus ny disAw ik aus
nUM aurdU dw bhuq Sok hY qy pVweI dy nwl nwl ies zubwn dw ifplomw vI kr rhI sI[
aus ny vI myrI Zzl dI bhuq qwrI& kIqI qy glqI nwl mYnMU klwkwr hI smJ bYTI[
bwd ivc jdON vI aus ny myry ig&t vwlw bYg pwieAW vyKxw, kihxw,”sr bhuq A~Cy
lg rhy ho[“ sux ky mYnUM aus ivc iek inrCl Awqmw dw Aks idKweI idMdw[ AYm ey
krn auprMq aus ny pI AYc fI ArMB kr idqI[Aksr slwh mSvry leI myry ivBwgI dPqr
Aw jWdI[ jldI hI auh iek srkwrI kwlj ivc pRoPYsr lg geI qy aus ny mYnUM dosq
kihx dI iezwjq mMg leI[ ipCly mhIny auh Awpxy ivAwh dw kwrf dyx AweI sI[aus ny
^uSI nwl disAw ik aus dw hox vwlw “SOhr” iek srkwrI hspqwl ivc fwktr sI[ iPr
aus ny mYnUM iek SyAr mu^wiqb krky AwpxI “^vwihS” khI ik aus dw sB qoN krIbI
dosqN aus dI SwdI qy sB qoN pihlW phuMcy[” aus dI BolI ie~CW dI lwj rKx leI mYN
aus dy ivAwh qy sB qoN pihlW phuMicAW sI[
“pr Aj Acwnk kI kMm pY igAw hY sonUM nUM?” mYN soicAw[ qd hI
GMtI v~jI qy auh bUhy qy KVI sI[ aus ny ivAwh vwlw lwl sUt qy cUVw pihinAw
hoieAw sI[cyhry qoN pihlW vwlI muskrwht qy bybwkI gwieb sI[ aus nwl iek kwly
sUt vwlw nOjvwn sI jo AwpxI idK kwrn aus dw “Sohr” lgdw sI[srdIAW dI FldI Du~p
dw AwnMd mwnx leI auhnW ny bwhr hI bYTxw cwihAw[ mYN cwh pwxI dI pySkS kIqI pr
sonUM rokdI hoeI bolI,”sr AsIN kuJ nhIN pIxw[ AsIN quhwfy kol shwieqw leI Awey
hW[qusIN swfI g~l suxo[“aus dI Awvwj ivc icMqw dI illk sI[
mYN dohW dy ichirAW nUM BWipAw qy nwl peI kursI qy bYTidAW
boilAw,”dso[“ auh bolI, “sr ieh myry hsbYNf fw: blbIr isMG ny[ iehnW nUM koeI
qklIP hY ijs ny swnUM i&kr ivc pwieAw hoieAw hY[ iehnW nUM iek isAwxy
hoimEpYQ dI qwlwS hY joo iehnW nUM TIk kr sky[pitAwlw hoimEpYQI dw Gr hY ies
leI iehnW nUM ieQy lY ky AweI hW[qusIN iek purwxy hoimEpYQ ho[mYN iehnW disAw
AY ik quhwfy qoN vfw koeI nhIN[ qusI plIz iehnW nUM dyKo[“ ApxI vifAweI suxnw
qy AxsuxI kr dyxw myry leI koeI nvIN g~l nhIN sI[pr Zwilb vWg sonUM dw “AMdwiz
bXW” hI “kuC Aor” sI[ aus dI pRsMsw ivc gurU dw mwx iCipAW hoieAw sI jo mYN hI
smJ skdw sW[ mYN nIvIN pweI aus dI pRsMsw dw AnMd mwxdw irhw qy nOjvwn dI
smisAw bwry ikAws ArweIAW krdw irhw[
mYN aus dy fwktr pqI nUM sMboDn kr ky ikhw,”kwkw jI dso kI
s~misAW hY[“ aus dy bolx qoN pihlW hI sonUM ny tok ky ikhw,“sr iehnW dw pYr
dyKo[“ nwl hI auh Awpxy pqI nUM bolI,”blbIr bUt lwh ky pYr idKwE sr nUM[” fwktr
swihb ny cIs vtidAW Apxy s~jy pYr dw bUt lwh ky zurwb lwhI qy iPr boc kyy pYr
myry A~gy DirAw[ mYN aus dy pYr nUM iDAwn nwl dyiKAw[ pYr qy SoijS AweI hoeI sI
qy ies qy hlkI isAwhI dI BwA mwr rhI sI[ auNglIAW qy SoijS kuJ ijAwdw sI pr
AMgUTw swP idKweI nhIN sI dy irhw[ieMj lgdw sI ijvyN aus auqy p~tI bMnH ky kwly
rMg dI im~tI dw lyp kIqw hoieAw hovy[pYr ivcoN AxsuKwvIN murdwrI hvwV Aw rhI sI[
hoimEpYiQk ielwz dy FMg inAwry hn[ies ivc nw tYstW dI koeI
vu~kq hY nw AyksirAW dI[ loV hY qW mrIz qy mrz dIAW AlwmqW dI[pYr dI hwlq gMBIr
sI[pUry rog icMnH jwnx leI mYN puiCAw,”kI hoieAw sI ies nUM?”
”sr AwpW AMdr nw bYTIey?“ aus ny sonUM qoN JyNpidAW ikhw[ mYN
aus dI g~l Bwp ky ikhw,”sonUM cwh bxw ky ilAwvygI, AwpW ieQy hI bYTdy hW[“
sonUM nUM pqw sI ik aus dw pqI AwpxI mrz aus qoN CupwauNdw hY[ ies leI auh ibnw
auzr AMdr cwh bnwaux clI geI[ mYN aus dw kys sunx leI hor nyVy bYT igAw[
auh boilAw,”sr g~l quhwfy qIkr hI rhy[ myry pYr nUM kYNsr hY[
koeI fyF swl pihlW cot lgI sI[ PoVw bx igAw[ KUn rsdw irhw[ AYNtI-bwieE KwDy,
koeI Awrwm nw ipAw[keI hspqwlW ivc ielwz krvwieAw qy SpYSilstW nUM ivKwiAw[
auhnW sB ny kYNsr disAw hY[ tYst vI pOjyitv hn[ myry ipqw jI nUM vI pRostRyt
kYNsr sI[ Swied hYrIiftrI hovy[myry kol sB irportW hn[ jy kho qW ivKwvW?”
aus dy mMUhoN ieh sux ky mYnUM Dkw ligAw qy sonUM dI hoxI qy
dXw AweI[ ivAwh dw bVw cwA sI aus nUM[ auh ieMnI hoxhwr, qy pqI imilAw kYNsr dw
mrIz! sux ky pqI nwloN pihlW mr jwvygI, AynI sYNsyitv hY auh[ mYN soicAw[
” nhIN, tYst bwd ivc
vyKWgy[ qusIN ApxI sm~isAw bwry dsI clo[“ mYN Apxy BwvW nUM ks ky ikhw[
fUMGI icMqw dw pRgtwvw krdy hoey aus ny dsxw SurU kIqw,”jdoN
pqw c~iLAw qW dieAw nMd vwilAW ny pihlW ies nMU kwtrweIj kIqw iPr kImoQrypI qy
iPr ryyfIeySn trItmYNt[pr koeI &rk nw ipAw[ pI jI AweI ivc pUry tYst krky
muV ielwz cldw irhw[QoVy moV qo bwd hwlq pihlW nwloN vI Krwb ho geI[ hux swry
pYr qy soijS PYl geI hY[ cOvI GMty cIsW pYNdIAW hn[ pyn-ik~lrz vI kMm krno ht
gey hn[ rwq nUM nINd nhIN pYNdI[ hux iPr dieAw nMd ivKwieAw sI[ auhnW ny kYNsr
Agy Pyl jwx dy fr qoN jldI AMgUTw k~tx dI slwh idqI hY[ drd kwrn mYN Awp ies
nUM ktvwaux leI kwhlw hW[ fwktr hox dy nwqy mYN smJdw vI hW ik hux iehI ies dw
h~l hY pr SrIr dy moh kwrx socdw hW ik myrw AMgUTW iksy qrW bc jwvy[ iksy ny
slwh idqI AY ik hoimEpYiQk ielwz krvw ky vyK lvW[ sonUM quhwfI bVI qwrI&
krdI hY, ies leI ieQy ilAweI hY[ qusIN ies dw h~l dso[“
“kI drd ies vyly vI ho irhw hY?” mYN pu~iCAw[
“hW jI[ieh qW kdy htdw hI nhI[“[aus ny cIs v~t ky ikhw[
“kdy vI nhIN?” mYN iPr puiC~Aw[
“skUtr clw irhw hovW qW Gt mihsUs huMdw hY[ies leI pYdl clx
dI QW bhuqw skUtr qy hI bwhr AMdr jWdw hW[“ aus ny soc ky disAw[
“drd hY iks qrHW dw?” mYN svwl kIqw[
“iq~Kw[ijvyN koeI zihrIlI ik~l AMdr KuBI hovy[ idl krdw hY
ies nUM iksy qrHW k~F dyvW jW AMgUTw jVoN k~t dyvW[“ aus ny cIs dw ibAwn krdy
hoey d~isAw[
ieh sux ky mYN fwktr nUM ghu nwl vyiKAw[auh pqly su~ky srIr
vwlw qIh-b~qI swlW dw kwly rMg dw mn~uK sI[ suBwA dw QoVw ru~Kw lgdw sI[ aus dy
cyhry qy duK dIAW ry^wvW au~BrIAW hoeIAW sn[ ibmwrI qy pIVw dy bwvzUd aus nUM
AwpxI fwktrI lweIn ivc pUrw ivSvws sI[
aus nUM au~Qy C~f mYN cwh pqw krn dw bhwnw lw ky iek dm AMdr
clw igAw[mYnUM aumId sI ik mrIz qy mrz dIAW kuJ AlwmqW sonUM jrUr ds skygI[ mYN
aus kol jw kyo suBwivk lihjyy nwl pu~iCAw;”sonMU hor g~lW C~f, qUM Awpxy pqI dy
suBwA bwry d~s[ ^uS hYN nw?“
” sr jo soicAw sI auh nhIN[ koeI au~nI ie~kI g~l mMuhoN inkl
jwvy, KihVw nhIN C~fdy[swrw idn mUMh sujw ky rKdy ny[“aus ny gMBIrqw nwl disAw[
“qUM aus dI bImwrI bwry kuJ jwxdI AYN?” mYN Gumw ky pu~iCAw[
“swrw idn kurwhuMdy rihMdy ny, kuJ dsdy nhIN[ pr iehnW nUM
rwq nUM psInw bhuq AwauNdw AY[” ausny nvIN g~l dsdy ikhw[
“psIny ivc koeI bdbU?”
mYN A~gy puiC~Aw[
“bhuq[ rjweI ivc mUMh
nhIN dy huMdw[“ aus ny su`igAw nwl disAw[
“ik~dW dI bdbU?” mYN
AwauNdI sUcnw nUM bocx dI iqAwrI nwl svwl kIqw[
“bwQrUm vrgI, ijdW dI
keI vwr qWgy ivc bYTy AwauNdI huMdIy AY[“aus ny soc ky disAw[
aus dy au~qr ny myrI
qihkIkwq smwpq kr idqI sI[“iPr qW mu&q ivc hI qWgy dI svwrI kr lYnI AYN
qUM[“ mYN pMjwbI XunIvristI dy bu~DIjIvIAW vwlI it~cr ijhI JwV ky bwhr fwktr
kol Aw bYTw qy sonUM cwh lY ky Aw geI[
cwh iplw ky sonUM ny puiC~Aw,”sr iehnW nUM kI qklI& hY?”
mYN ikhw mYN hoimEpYQ hW, qklI& dsdw nhIN; suxdw hW qy
TIk krdw hW[ iehnW dw ielwz sMBv hY, krvwEgy qW ho jwvygw[“ dovy jIAW ny muskrw
ky ielwz dI hwmI BrI[
mYN dvweI l~B leI sI[ fwktr dy pYr dIAW cuBvIAW pIVW, ichry
qy pIVW dIAW lkIrW, skUtr qy cVH ky cYn, rwq nUM psInw, psIny dI ^ws bdbU,
sWvlw su~kw SrIr Aqy ru~Kw ij~dI suBwA kuJ AijhIAW AlwmqW sn ijnHW nUM dyK ky
koeI nvisiKAw hoimEpYQ vI aus dI dvweI ds skdw sI[ mYN AMdr igAw qyy dvweI dI
iek ^urwk ilAw ky fwktr dy mUMh ivc JwV idqI[ aus nUM AMgUTw cot qoN bcw ky rKx leI qy iek h&qy
bwd Aw ky ivKwaux leI ikhw[ aus ny soicAw iek puVI dy ky pRoPYsr ny twl idqw
hY[ aus nUM pihlW hI hoimEpYQI ivc bhuqw ivSvws nhIN sI[ sMky nwl pu~Cx lgw,
“hor dvweI h&qy bwd idEgy?” mYN ikhw dvweI qW hux mhIny bwd vI nhIN
idAWgw[isr& ivKwaux leI Awauxw hY qusIN Agly h&qy[“ sux ky hYrwn qy
^wmoS mudrw ivc dovyN ivdw ho geyy[
A~TW idnW bwd fwktr ieklw AwieAw[ aus ny pYr idKwieAw qy
disAw ik drd G~t hY qy ibnW pyn-ik~lr ley nINd Awaux lg peI hY[ dvweI mMgdw
irhw pr mYN idqI nhIN[
Agly A~TW idnW bwd aus
ny Pon kr ky disAw ik drd bhuq Gt hY[ sojw vI moVy qy hY[ iPr aus dw mhInw swrw
koeI Pon nw AieAw qy nw sonUM dw[ mYN soicAw fwktr dw mn nhIN KiVHAw[ AwpRySn
krvw bYTw hoxw hY[ ies leI mYN vI koeI Pon nw kIqw[
iek idn sonUM Acwnk ifpwrtmYNt AweI qy kwPI dyr ieDr au~Dr
dIAW g~lW krdI rhI[qy SyAr suxwauNdI rhI[ mYN hYrwn sW ik Awpxy bImwr pqI dI
koeI ^br ikauN nhIN dyNdI[ soicAw aus dy hoimEpYQI qoN BgOVw hox dI AxsuKwvI
^br d~sx qoN ihcikcw rhI hY[A^Ir mYN pu~C hI ilAw,” sonUM qyry Sohr dy pYr dw
kI hwl AY?” auh SrimMdI ijhI ho ky kihx lgI, “sOrI sr, mYN qW d~sxw hI Bu~l
geI[ quhwfI dvweI qoN bwd auhnW dw drd Gtdw igAw qy auhnW ny cIKxw iclwxw bMd
kr idqw[ mYN vI pu~Cxw bMd kr idqw[ quhwnUM pqw hI hY ibnw roey mW vI b~cy dI
^br nhIN lYNdI[ iPr iek idn svyry bY~f qy bYTy ieaUN hI mY auhnW dw pYr Awpxy
vl iK~c kyy AMgUTw vyKx lgI[ drd qW hY nhIN sI[ auh Awpxy AMgUTy qy cVHy kwly
ijhy mws nUM nhuM nwl Kurydx lg pey[QoVI dyr bwd nhuM smyq kwly mws dI pUrI
topI ijhI auqr ky h~Q ivc Aw geI[ AMdroN ibnw nhuM lwl sUhw AMgUTw inkl AwieAw[
hux nhuM vI bx irhw hY[ hYrwnI dI g~l AY hux auhnW nUM rwq nUM psInw vI nhIN
AwauNdw!“
mYnUM aus dI hoxI bdlx dI byh~d ^uSI hoeI[pr AMdro mYN mihsUs
kIqw ik ies ny ies ^br nUM AYnI AngOlI kr ky hoimEpYQI qy hoimEpYQ dohW dw
Apmwn kIqw hY[nw ies nUM ivigAwn dI kdr hY nw klw dI[ mYnUM l~gw ijvyN pwrtI
vyly dI isrk~F sonUM bOxI ijhI bx ky iPr nwSukirAW dI aus BIV ivc gvwc geI hovy
ijs nUM Awpxy svwrQ qo Agy kuJ idKweI hI nhIN idMdw[ pr iPr iek dm iKAwl AwieAw
ik ies ivcWrI nUM qW pqw hI nhIN ik hoimEpYQI ny kI mwArkw mwirAw hY[ ies nUM
qW iksy ny disAW hI nhIN ik ies dy SOhr
nUM iks mrz ny GyirAw hoieAw sI[ pqI dw kYNsr qW aus leI p~q Ehly phwV hI bixAw
irhw sI[ ies ivcwr dy Awgmn ny aus dw ksUr Do idqw qy myry mn dw mYl vI[ auh
iPr mYnUM kMvl vWg inrml l~gx lgI[
myrw idl kIqw d~s dyvW ik klwkwr qW mYN hW pr auh nhIN ijhVw
qUM socdI AYN[ pr aus dy Sohr nUM idqy bcn qy ApxI pRoPYSnl nYiqkqw dy bMDn
kwrx mYN cup irhw[
No comments:
Post a Comment